توقیف آثار نوح هراری با قفل بسته انتقاد!

928439

عمومی سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری، سید محمد مهدی طباطبایی نژاد با قدردانی از تدبیر ریاست محترم قوه قضائیه جهت دستور ویژه رسیدگی برای رفع توقیف فیلم «خانه پدری» اظهار کرد: بدون شک این تدبیر ایشان و همکاری‌های مسوولان قوه قضاییه در اجرای آن به انسجام و همدلی جامعه سینمایی کشور کمک می‌کند. وی ادا

2 بازدید

ساعاتی که این اتفاق برای فیلم افتاد وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، شخصا موضوع را دنبال کردند و رایزنی‌های لازم با رئیس محترم قوه قضائیه انجام شد و با همت ایشان به نتیجه رسید. از آقای کیانوش عیاری هم سپاسگزاریم که در سه چهار روز اخیر همراهی‌های لازم را معمول داشتند که به اکران مجدد فیلم کمک کرد. م

روزنامه اعتماد: چاپ و انتشار کتاب‌های یوآل نوح هراری با اعلام رسمی اتحادیه ناشران توقیف شد. بهتر بگوییم نوح هراری توقیف شد، چراکه از این به بعد نه تنها هیچ یک از آثار ترجمه و انتشار یافته وی چاپ نخواهد شد، بلکه هرگونه توجه، نقادی صحیح به معنای دقیق- و فلسفی- کلمه و تحلیل اندیشه‌ها و آثار و اعتقاداتش در آینده نیز متوقف خواهد شد. هراری که فارغ‌التحصیل آکسفورد و اکنون استاد تاریخ در دانشگاه عبری زبان اورشلیم و عضو رسمی آکادمی علوم رژیم صهیونیستی است، چهره نه چندان مهجوری در دنیا نیست.

اتفاق برای فیلم افتاد وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، شخصا موضوع را دنبال کردند و رایزنی‌های لازم با رئیس محترم قوه قضائیه انجام شد و با همت ایشان به نتیجه رسید. از آقای کیانوش عیاری هم سپاسگزاریم که در سه چهار روز اخیر همراهی‌های لازم را معمول داشتند که به اکران مجدد فیلم کمک کرد. معاون سازمان سی

اما به اندازه‌ای هم که در میان ما با جوزدگی‌های مرسوم و مختص خودمان مخلوط شده است، معروف نیست. از این‌رو احساس می‌شود ارتباط مستقیمی میان شهرت سریع وی در ایران و توقیف ناگهانی و تعجب‌آور آثارش نیز وجود دارد، چرا که به طرز عجیبی متفکران، دگراندیشان مختلف و متعددی اعم از هنری و دینی گرفته تا چهره‌های بی‌در و پیکر فلسفی و سیاسی کتاب‌های‌شان به کرات منتشر می‌شوند که اگر بخواهیم به شیوه کتاب‌های هراری در خصوص توقیف آنها داوری کنیم، خیلی بعدتر نوبت به هراری خواهد رسید.

هراری منظومه خاص و عالی و منحصر‌به‌فرد فکری نداشته و ندارد؛ یا به ترجیح خودش نیز در آثارش این‌گونه نشان نمی‌دهد. اما پرکار و بسیار اهل مطالعه بوده و هست. چند کتابی که به فارسی نیز ترجمه شده‌اند- البته غیر از 21 درس برای قرن21 و پول (سرمایه)- ماحصل مطالعات طولانی وی از متون دست اول دینی در موزه‌های درجه اول جهان و مراکز بزرگ نگهداری این متون تاریخی و اغلب مقدس بوده است که شامل متون مختص به مسیحیت از حضرت عیسی(ع) تا دیگر قدیسان مسیحی و اناجیل نزدیک‌تر به کلام وحی و پیامبران الهی یهودیت (منتسب به عهد حضرت موسی(ع) تا پیامبران بعد از ایشان) در عصر سرگردانی قوم و همچنین خطابه‌ها و آموزه‌های واپسین پیامبران قوم بنی‌اسراییل بالاخص عهد قدیم، مزامیر حضرت داود(ع) و نسخ به جای مانده از الواح منتسب به زمانه حضرت داود و نوشته‌ها و امثال حضرت سلیمان می‌شود.

پس در این میان او را هر قدر هم گمراه بدانیم به همان میزان ضروری است مسلح به سواد و دانشی باشیم که بتوانیم دیدگاه‌های خاص او و منظومه تفکرش را به نحوی بشناسیم و سپس بتوانیم نقاد درست و صحیح آن باشیم، چراکه در آینده‌ای نه چندان دور این استاد درس خوانده در دانشگاه رده اول جهان یعنی آکسفورد که حالا به اختیار خود در چند صدمین دانشگاه جهان (به لحاظ رتبه‌بندی علمی)...

یعنی دانشگاه زبان عبری اورشلیم مشغول به تدریس و تحقیق است، کتاب‌های دیگری را خواهد نوشت که این‌بار ماحصل مطالعات و تحقیقاتش در باب اسلام، کلام خداوند قرآن کریم، منابع دست اول مانده از صدر اسلام و سپس متون دست اول آیین بودا، طریق شینتو و نیروانا و کلیه مذاهب مخفی و خاص تبت و بنارس خواهد بود.

وقتی با چنین وضعیتی مواجه می‌شویم دیگر به‌طور قطعی مطمئن می‌شویم؛ توقیف کتاب‌های هراری تا مدت‌های طولانی در زمره کتاب‌های مورد نیاز و تحقیقی درجه اول محیط‌های آکادمیک و مورد نیاز محققان ما در حوزه ادیان و فلسفه دین نخواهند بود، جز آنکه به شهرت این کتاب‌ها بیفزاید و فروش آنها را چندین برابر کند که هیچ ثمر دیگری نخواهد داشت، چراکه اگر به فرض مثال کتاب‌های این نویسنده مورد نیاز محیط‌های آکادمیک ما باشند نیاز ضروری ما به مجموعه عظیم کتاب‌های دست اولی که ترجمه نشده‌اند خود به خود کتاب‌های هراری را به انتهای صفی عریض و طویل می‌برد که نشان از شدت نیاز ما به متون دست اول معرفتی و تحقیقی در حوزه علوم انسانی است.

پس قاعده توقیف کتاب‌های نوح هراری چیزی جز لطف مضاعف در حق کتاب‌هایش و نیز شهرت افزونش در میان ما در پی نخواهد داشت. از فردا قاچاق و مخفی فروشی کتاب‌هایش به چند برابر بیشتر در کناره‌های بازارچه کتاب و میدان انقلاب آغاز می‌شود. چاپخانه‌های مخفی و از قضا فعال، کار پر و پیمانی می‌یابند و به تعداد بسیار بالا و البته غیرمجاز کتاب‌های هراری را چاپ می‌کنند و خیل قابل توجه جماعت کتاب‌نخوان صرفا بر مبنای جوگرفتی ذاتی ما که پیش‌تر گفتم، از خریداران فعال و پر و پا قرص این کتاب‌ها خواهند شد. هیچ نظارت جدی را نیز نمی‌توان اعمال کرد و این طبیعی است. درواقع اتحادیه ناشران صرفا با یک حکم نه چندان بخردانه، کمک به ایجاد تحولی ولو نسبی در بازار کتاب می‌کند بدون آنکه به فکر ناشران اصلی آثار مورد نظر باشد که چه ضرر جبران‌ناپذیری را متحمل خواهند شد.

عجیب آنکه اگر هیچ اقدامی در این سطح و سطوح در خصوص آثار هراری به عمل نمی‌آمد و مانند همان چهل‌و‌اندی کشوری که آثار هراری به زبان‌شان ترجمه شده بود در ایران نیز روال به همین صورت پیش می‌رفت، با توجه به ظرفیت بالای نقادی تحلیلی و شناخت‌شناسی ویژه‌ای که در محیط‌های فکری و پژوهشی کشور در خصوص امور دینی و دینداری متناسب با شناخت مقتضیات زمانی، ‌تحقیقات جامعی که در باب معرفت‌شناسی در خصوص دینداری در عصرنوین می‌شاسیم، نه تنها به بهترین وجه و طریق ممکن آثار هراری مورد نقد و ارزیابی قرار می‌گرفت، بلکه هیچ ترس و نگرانی نیز از آینده‌ای باقی نمی‌ماند که بناست فاز جدید تحقیقات و مطالعات این نویسنده پس از تالیف منتشر شوند.

پس بیراه نیست و نخواهد بود اگر بپذیریم بسیار زود تصمیم گرفتیم و بدون هیچ هزینه‌ای از برای آقای محقق و نویسنده موجب شهرت بزرگ و قابل تاملش در ایران شدیم. نکته پایانی اما مهم‌ترین نکته است! اینکه به چه دلیل هراری توقیف می‌شود؟ به ظاهر هیچ دلیل موجه و منطقی وجود ندارد. ظاهرا تابعیت رژیم صهیونیستی‌اش علت این تصمیم نیست که در این صورت باید به نوبه خودش اولین کسی باشد که از جامعه جهانی مطالعات یهودیت و خاخام‌ها یا مدافعان تشکیل این رژیم، تکفیر و حتی طرد ‌شود.

از سوی دیگر سخنانش درباره ریشه‌های دین یا تکامل انسانی هم به نظر نمی‌رسد علت واقعی این تصمیم بوده باشد، چراکه بخش قابل توجه و مشابهی از عقایدش پیش‌تر توسط یکی از دین‌پژوهان معاصر ایرانی طرح شده بود و بسیار پیش‌تر از این موارد، امتداد نظریه‌های داروین دقیقا نشان از دنباله‌روی طولی هراری به طریق او را نشان می‌دهد.

پس چه علت مهم دیگری می‌تواند وجود داشته باشد که به شهرت یک‌شبه این نویسنده و استاد دانشگاه در رشته تاریخ و ثروتمند شدن برخی کاسب‌های بدون مجوز حوزه نشر در تهران و خسران بسیار و شاید ورشکستگی چند ناشر رسمی بینجامد؟ این‌بار پاسخ با شماست.