دستور بالادستی برای حذف بی‌حجاب ها از «نفس»

«نفس» سومین سریال از سه گانه جلیل سامان است که با یک بستر عاشقانه به فضای انقلاب و دهه 60 می پردازد و این شب ها از شبکه سه سیما روی آنتن می رود.

یک ویژگی این سریال که در اولین قسمت پخش شده توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب کرد و باعث شد در فضای مجازی از آن یاد کنند این بود که در فضاسازی دوران قبل از انقلاب شخصیت های زن بی حجاب در این سریال دیده می شدند. این شخصیت ها زنان ارمنی بودند و سامان با گرفتن تصاویری در ارمنستان به صورت تروکاژی در بعضی از صحنه های بیرونی سریال مثل مکان های عمومی و یا خیابان از آنها استفاده کرده بود.

سن غلامی، طراح گریم: محسن دارسنج، صدابردار: محمد کیان ارثی، مدیر تولید: اصلان مرتضایی، دستیار اول کارگردان: رضا بختیاری نیک، برنامه ریز: مجتبی خادم‌زاده، منشی صحنه: غزل رشیدی، جلوه‌ھای ویژه کامپیوتری: امیر ولیخانی، مشاور رسانه‌ای: بیتا موسوی، عکاس و فیلمبردار پشت صحنه: آیدین قشلاقی، مدیر تدارکات: مج

این ویژگی سریال اگرچه به بحث فضای مجازی راه پیدا کرد اما بازخورد منفی نداشت و فقط باعث شد تا روابط عمومی سریال طی توضیحی اعلام کند که این بازیگران کلاه گیس ندارند و صحنه هایی که در ارمنستان با بازیگران ارمنی ضبط شده با استفاده از جلوه های ویژه در پس زمینه سریال قرار داده شده است و برای نزدیک شدن به فضای واقعی آن سال ها بوده است.

فیلم‌های کودکان و نوجوانان به نمایش در می‌آید. همچنین در آستانه برگزاری این رویداد، پوستر «شکلاتی» رونمایی شد. این فیلم که ژانر کودک و نوجوان است، شهریور سال گذشته (95)در تهران کلید خورد و اوایل آبان پس از گرفتن سکانس‌هایی در شمال کشور، فیلمبرداری این پروژه در کارخانه شکلات سازی به پایان رسید. دبیرک

در همان زمان مهدی روشن روان مدیرگروه فیلم و سریال شبکه سه نیز در گفتگویی به خبرنگار مهر اعلام کرد که نمایش زنان بی حجاب در «نفس» مشکل شرعی ندارد و بعضی به غلط می خواهند القا کنند که این سریال بحث بی حجابی را عادی سازی می‌کند درحالیکه اولا اینها تصاویری از زنان خارجی و غیر مسلمان است که در ارمنستان ضبط شده است و ثانیا ما اصلا روی چنین فضاهایی تاکیدی نداشتیم اما شاید چون مخاطب برای اولین بار چنین چیزی را می بیند ممکن است کمی برایش تعجب برانگیز باشد.

وی در پایان گفتگوی خود به عکس ها و تصاویری از انقلاب اشاره کرده بود که تصاویر متعددی از خانم های بی حجاب در آن وجود دارد و کسی آن را رواج بی حجابی نمی داند ولی درمورد آثار نمایشی حساسیت هایی وجود دارد.

با این حال بعد از حدود دو هفته که از پخش سریال گذشت، این تصاویر به صورت محو، گذرا و در بعضی از صحنه ها پخش شد و سپس از قسمت هایی به بعد ادامه نیافت تا اینکه جلیل سامان از طریق فضای مجازی اعلام کرد که «چند قسمتی است که تصاویر شخصیت های بی حجاب به سریال اضافه نمی شود و در فضاسازی قبل از انقلاب اشکال بوجود آورده است. ظاهرا مصلحت اینگونه حکم کرده است. امیدوارم قوانین ممیزی سینما و تلویزیون که در آن تکنولوژی روز لحاظ نشده است مورد تجدید نظر واقع شود.»

با پیگیری هایی که برای روشن شدن موضوع داشتیم مهدی روشن روان مدیرگروه فیلم و سریال شبکه سه درباره چرایی حذف این شخصیت های بی حجاب در جمله کوتاهی به خبرنگار مهر اعلام کرد که «من اطلاعی از دلیل چرایی حذف شخصیت های بی حجاب از سریال ندارم اما این دستور از یکی از مدیران ارشد سازمان صدا و سیما رسیده است.»

مساله این است که قطعا مسئولان سیما برای نمایش اولیه شخصیت های بی حجاب با کارگردان به نتیجه ای مشخص رسیده بودند و اینکه وسط یک سریال تغییراتی این چنینی را شاهد باشیم یا می تواند نشان دهنده تصمیم شتابزده اولیه سیما باشد چون مسلما واکنش های اولیه نسبت به این موضوع پیش بینی شده است و یا اینکه علی رغم تمام دلایل و برنامه ریزی ها این تصمیم با فشارهایی از بیرون از صداوسیما مواجه شده که درنهایت به حذف تصاویر منجر شده است و یا در این میان یکی از مدیران برای پرهیز از دردسر پاسخگویی به حاشیه ها کلا قید این صحنه ها را زده و دستور به حذف آنها داده است.

این تصمیمات یک باره است که باعث می شود تلویزیون از یک رسانه با خط و مشی برنامه ریزی شده به رسانه ای منفعل و حتی عقب تر از خودش تبدیل شود و درست آن است که از ابتدا تبعات یک اتفاق پیش بینی شود و از همان ابتدا درباره آن تصمیم گیری نشود.